کتاب زندگی قیصرها (نی)

چنین بود که بیست و سه زخم برداشت و دم برنیاورد و فقط با اولین ضربه یک بار آهی کشید ــ گرچه عده‌ای حکایت می‌کنند که چون مارکوس بروتوس به او حمله کرد قیصر به یونانی گفت: «تو هم، پسرم؟»
روایت زنده سوئتونیوس از مرگ قیصر یولیوس فقط یکی از صحنه‌های شگفت‌آور پرشمار در زندگی قیصرهاست، مجموعهٔ دوازده زندگینامهٔ امپراتوران روم که با قیصر یولیوس آغاز و به دومیتیانوس ختم می‌شود. اثر سوئتونیوس گنجینهٔ بی‌همتای حکایات مسحورکننده و غالباً هول‌انگیز است: تصمیم کالیگولا به گماردن اسب خود به مقام کنسولی، آوازخواندن نرون به هنگام آتش‌سوزی روم، داستان‌های زنای با محارم، تباهی اخلاقی، آدم‌کشی ــ هر رذیلتی افشا و ثبت شده است. توصیف‌های آموزنده از بازسازی با فر و شکوه شهر روم به‌دست آوگوستوس و تصمیم تیتوس به برترنهادن کشور بر عشق خود به برنیکه توصیف‌هایی به همین اندازه مهم گرچه نه به این اندازه پرآوازه، است. روایت سوئتونیوس از کارهای بزرگ و رفتارهای عجیب و غریب امپراتوران درعین‌حال که بسیار سرگرم‌کننده است بصیرت ارزشمندی دربارهٔ کاربست قدرت امپراتور در روم باستان به ما می‌دهد.
این ترجمهٔ تازه زندگی قیصرها را در متن ادبی و سیاسی روزگار خود قرار می‌دهد.