بین انقلاب و دولت مسیر تشکیل دولت فاطمی قاضی نعمان و توجیه مشروعیت حکومت فاطمی (فرزان روز)

دولت به عنوان نهاد اداره کننده جامعه، همواره یکی از موارد مطالعه اسلام­ شناسان و اسلام ­پژوهان است چرا که بر اساس نظریه­ ای رایج در اسلام و به ­ویژه شیعیان، دولت با همه شئون اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زندگی امتزاج پیدا می­ کند و بدون بررسی نگاه دین به این مقوله، نمی­توان به شناخت درستی از آن رسید.

در این میان بحث از دولت شیعی به دلیل نگرش خاص این مذهب به حکومت و حکم­رانی همواره مقوله­ای جذاب و در عین حال سخت برای پژوهش­گران بوده است؛ جذاب به دلیل انگاره­های متفاوت در برداشت­ها و رفتارهای متفاوت معدود دولت­ های شیعی و سخت به دلیل تأثیر پیچیده فقه بر نظریات دولت و مشکل تبیین چرایی و چگونگی اجتهاد.جالب آن­جاست که غربی­ها برای شناخت این طرز تفکر و آشنایی عمیق با آن امکانات و وقت زیادی صرف می­ کنند و تا کنون صدها عنوان کتاب و مقاله درباره دولت­ های اسلامی و شیعی به­ خصوص اسماعیلیون و فاطمیون منتشر کرده ­اند.

کتاب بین انقلاب و دولت، از همین دست مطالعات است که به بازخوانی نظریات قاضی نعمان و توجیهات شرعی او برای مشروعیت­ دادن به دولت فاطمیون می­ پردازد. در توضیحی کوتاه درباره کتاب می­ خوانیم: «این کتاب مهم­ترین آثار یک متکلم و فقیه قرن دهم هجری را در عین حال که یکی از متفکران عصر خویش بوده، بررسی می­ کند...»

نویسنده کتاب، خانم سمیه هم­دانی است. او در رشته تاریخ اسلام از دانشگاه پرینستون درجه دکتری گرفته و در دانشگاه جرج میسن آمریکا تدریس می­ کند. آن­طور که در پیش گفتار آمده، کتاب در واقع رساله وی است که با حمایت «موسسه تحقیقات اسماعیلی» لندن امکان نشر پیدا کرده است. مترجم هم دکتر فریدون بدره­ ای­ست که نامش در ترجمه معتبر است.